Başlangıç Notu:
Bu röportaj 3 mart 2002 Pazar günü, saat 23.00’te RAI İtalyan TV Kanalında yayımlanan AFEDERSİNİZ SİZ SIZMA ZEYTİNYAĞI MISINIZ? Adlı programdan alınmıştır. Zaman zaman görülen cümle düşüklükleri konuşmaların orijanilinin böyle olmasından kaynaklanmaktadır.
Bernardo Iovene (süpermarkette tükeciler ile yapılan röportaj)
Soru: Ne tip yağ kullanıyorsunuz?
Kadın: Zeytinyağı
Erkek: Her şeyi zeytinyağı ile tatlandırırım
Soru: Hangisini tüketirsiniz, zeytinyağı veya tereyağı?
Erkek: Evet, ben zeytinyağı tüketirim,mutlaka tereyağından daha fazla tercih edilmeli
Kadın: Ben zeytinyağı kullanırım
Kadın: Biz ayda iki litreyi tüketiriz, hatta ayda iki veya üç litre sızma zeytinyağı
Yazar Luigi Veronelli
Tüm sızma zeytin yağların tamamen doğal bir ürünü olması gerekirken, hemen
hemen hepsi değillerse bile, büyük bir çoğunluğu, akıllıca ve hileli sistemlerin yardımı ile lampant,yağdan yola çıkarak, başka maddeler katarak düzeltilen bir yağ dır ve bu yağın insan sağlığına çok olumsuz bir etki yarattığından eminiz.
Milena Gabanellii stüdyo ‘da”
İyi akşamlar.zeytinyağından bahsediyoruz. İtalyanlar dünyanın en büyük zeytinyağının tüketicilerdir. Akdeniz dünyadaki zeytinyağın üretiminin %98 ‘i teşkil ediyor ve bizim yağ dünyada en iyisi olarak biliniyor. Fakat bu yağ bizim tükettiğimiz yağ değil,öyle ki,aramızda çok az kişi sızma ile riviera arasındaki farkı biliyor.
Bernardo Iovene
zeytinyağı üreten tüm italyan bölgeleri gezmiş,ilk olarak sızma yağından başlayalım. Nasıl imal edilir ve fiyatı nedir?
Yazar
Başından yola çıkalım yani tarlalardan, hatta Toskana bölgesindeki tepelerden...
Michele Di Gaetano / Toskanalı tarımcı
“İyi kaliteli,mükemmel kaliteli bir yağı elde etmek için, zeytin henüz yeşil iken veya olgunlaşmaya yakın iken toplanması gerekir,tarlada gördüğünüz gibi”
Yazar
Sızma zeytinyağı elde etmek için olgulaşıp,ağaçtan düşmeden önce zeytinleri toplanması gerekir. Ağaçtan toplanan olgunlaşmamış zeytinler ilk önce yıkanırlar sonra değirmen taşı ile veya daha modern sistemlerin aracılığı ile parçalanırlar. Bu karışımdan zeytinyağı elde edilir ve bileşimde soğuk sıkma yapılır,nitekim,sıcak suyu ilâve edersek daha fazla ürünü elde ederiz fakat bu yağ yararlı unsurlardan çok yoksun olacaktır. Çünkü, bilmeyen varsa, sızma zeytinyağı sağlığa çok yararlıdır.
Maria Grazia Vaglio Mide ve Mide ve Bağırsak Doktoru
“Sızma zeytinyağı kandaki kolesterol oranını düşürüyor ve HDL kolesterol kesimini yükseltiyor. HDL kesimi kolesterol iyi kesimidir çünkü atardamarların çöpçüsüdür”
Yazar
Sızma zeytinyağı elde edip edemediğimizi ancak işlemin sonunda bilebiliriz, asiti ölçtükten sonra asidin 100 gram için %1’in altında olması gerekiyor.
Michele Di Gaetano / Toskanalı Tarımcı: Bunun sırrı toplanış şeklinde yatıyor,çünkü ben toplar toplamaz değirmene götürüyorum, bu gördüğünüz zeytinler bu akşam zeytinyağı olacaklar
Yazar
Öyleyse, elle toplanmaları, yani ağaçtan koparır koparmaz, en yakın zamanda parçalanmaları gerekir, çünkü olgunlaşmaya başlarlarsa asit oranı yükselir ve yenilmez bir yağı elde etmiş oluruz.
Soru (zeytin toplayıcısına yönelik): Günde kaç para kazanıyorsunuz?
İşçi (Avrupa Birliği'nin dışından gelen): Yüz yirmi bin liret
Soru: Günde kaç saat çalışıyorsunuz?
İşçi (Avrupa Birliği'nin dışından): Burada günde dokuz veya dokuz buçuk saat çalışılır
Soru: Siz günde 120.000 liret niçin ödüyorsunuz?
Michele Di Gaetano / Toskanalı Tarımcı: Yüz kilo zeytinden 11 kilo yağ elde etmek için
Soru: Yalnız toplanması için, litresi 10.000 lirete mal oluyor mu?
Michele Di Gaetano / Toskanalı Tarımcı: Belki daha fazlasına
Yazar
Toskana Bölgesinden, Lecce Bölgesine ve başka toplama sistemine geçiyoruz, yani silkme ile toplama sistemine. Dal çengelle tutulur ve sarsılır böylece zeytinler düşerler
Soru: Bir işçinin maliyeti nedir?
Giuseppe Piccinni Zeytincilik Şirketin Yetkilisi: Bu ürün iki buçuk saat sonra değirmene yollanacak, saat 12,30’da işçilerin mesaileri bittiğinde hemen temizlenecek. Böylece her ağaçtan 6 litre sızma zeytinyağı elde edilebilir
Soru: Bir işçinin maliyeti nedir?
Giuseppe Piccinni Zeytincilik Şirketin Yetkilisi: Erkek işçilerin maliyeti günde 60.000 lirettir artı vergiler ve Inpos katkılar, kadın işçilerin ise sanırım, 42.00 lirettir artı vergiler ve yan ödemeler
Soru: Erkekle ile kadının arasındaki fark nedir?
Giuseppe Piccinni Zeytincilik Şirketin Yetkilisi: Kadınların ücreti daha düşüktür, sebebini bilmiyorum, ben bu sektörde yeniyim
Yazar
Bu ücretler zeytinyağı maliyetindeki farkları teşkil ediyorlar,bir AB dışından gelen işçi, Toskana bölgesinde,120.000 liret yani 62 euro kazanırken, Puglia bölgesinde ise yalnızca 40.000 liret yani 20 euro ve 60 santim kazanıyor
Soru: Litresini kaça satıyor sunuz?
Giuseppe Piccinni Zeytinlik Şirketin Yetkilisi: Ben, şirketten çıkışında, kilosunu 18.000 lirete satıyorum
Soru: Size kaça mal oluyor?
Giuseppe Piccinni Zeytincilik Şirketin Yetkilisi: Tüm işlemleri, şişelemeyi göz önüne alırsak, aşağı yukarı bize maliyeti 14.000 liret civarındadır
Soru: Bir şişe size kaça mal oluyor?
Michele Di Gaetano / Toskanalı Tarımcı: Ben litresini 22.000 lirete satıyorum ve sizi temin ederim ki sıkı sıkıya maliyetini kurtarıyorum
Soru: Her şişede ne kadar kazanıyorsunuz?
Michele Di Gaetano / Toskanalı Tarımcı: Ailemin çalışmalarını hesaba katmazsam,4.000 liret civarında bir kazancım var
Soru: Bu kaç yaşındadır?
Giuseppe Piccinni Zeytincilik Şirketin Yetkilisi: Bu ağaç 700 yaşında olmalı, size 900 yaşındaki başka ağaçları göstereceğim
Yazar :”Zeytin ağaçları meyve verme yeteneklerinden başka asırlık ağaçlardır ve kesilmeleri yasak, üstelik zeytin ağaçları için kadastro düzenlenmiştir ve bunun için ödemeler yapılır”
Puglia bölgesinden Garda bölgesine geçiyoruz. Bölgeyi değiştirip usulü de değiştiriyoruz.
Alex Nember Il Paradiso Çifliği :
“İşte buraya bak, toplamada kolaylaştırıcıların metodu ile hasad var. Bak ağacın gövdesi sarsılmıyor, basınçlı hava ile çalışan bu minik plastik eller ile dalları çırpıyoruz. Traktöre bağlı olan bir kompresör yardımı ile ve böylece zeytinleri düşürüyoruz”
Gerçekten dünya kadar fark var. Sarsıcıyı kullanarak, Puglia bölgesinde olduğu gibi bazen asırlık zeytin ağaçların dalları kırıldığı da görülmüştür.
Garda bölgesine dönelim. Burada maliyet işçiliğe ve ağacın bakımına bağlıdır,yani ağaçları budamak ve ya da sulamak lâzım.
Yazar :”Bu Bay Nember’in zeytinyağıdır ve bu yağın çeyrek şişesi 27,800 lirete satılır. Yani 14.36 euro ya,yani litresi 110.000 lirete satılıyor.
Soru :”Zeytinyağınız dünyanın en pahalı zeytinyağı mıdır?”
Alex Nember Il Paradiso Çifliği
“En pahalısı olup olmadığını bilemem, benim bildiğim sonunda bu fiyatların maliyeti karşılamaları gerektiği”
Soru .”Zeytiyağın maliyeti ne kadar dır?”
Alex Nember Il Paradiso Çifliği
“Zeytinyağının başlangıçtaki maliyeti bize 50.000 liretten az değildir”
Yazar Ligurya bölgesine doğru ilerleyelim, burada hasat zordur. Çünkü zeytin ağaçların bulunduğu yer meyillidir. Bu yüzden işçilerin uzman olmaları gerekiyor ve tabi pahalıya mal oluyorlar.
Laura Marvaldi Ligurya bölgesinde üretici
“Bir işçi günde 200.000 veya 150.00 liret kazanabilir”
Soru :”Burada, Ligurya bölgesinde mi?”
Laura Marvaldi Ligurya bölgesinde üretici
“Burada Ligurya’da”
Soru :”Temelde size kaça mal oluyor?”
Laura Marvaldi Ligurya bölgesinde üretici
“Özellikle çok kolay olan bir sene olan bol ürünlü geçen yıl yaklaşık 15.000 lirete bana mal oldu,bu sene 20.000 veya 22.000 liret mal olacak olursa sevincimden takla atarım”
Soru .”Bu kaç para dır?”
Laura Marvaldi Ligurya bölgesinde üretici
“Sanırım 90.000 liret civarında dükkânlarda bulunabilir ve bu yaklaşık 80.000 lirete satılır”
Soru :”Siz yağınızı nereye satarsınız?”
Laura Marvaldi Ligurya bölgesinde üretici
“İtalya’da seçkin restoranlara,enoteklere(seçkin şarapların bulundukları mağazalar) ve dünyanın her bir yerine; Japonya,A.B.D, İsviçre, ve Almanya’ya”
Giuseppe Piccinni Zeytincilik Şirketin Yetkilisi
“Bizim en büyük pazarımız Avustralya,Yeni Zelanda ve Almanya dır”
Yazar :”Çemberi kapatmak için zeytin üstatlarına uğradık. Bunlar kaynaklarını korumaya alınmış DOP (Coğrafi işaret veya Menşe Şaadetnamesi)Menşe sertifikaları dır
Soru” Bu yağ nerede satılır?”
Flavio Zalamella Zeytinyağı Mütehassıslarının Başkanı
“Maalesef bu yağlar genellikle diş ülkelere satılır”
Yazar :”Neden dış ülkelere gittiklerini biliyor musunuz? Çünkü İtalya’da dünyanın en iyi yağlarının bulunduğu herkesçe biliniyor bizlerce hariç tabii. Bu eskiden beri şarap ve zeytinyağı uzmanı olan Luigi Veronelli ‘nin mahzeni dır.
Soru .”İtalyan yağı dünyada nasıl değerlendiriliyor?”
Luigi Veronelli Yazar :”İyi, en iyisi olarak değerlendiriliyor, geçmişteki üreticilerimizin eseri o kadar iyi idi ki dünyaya en iyi yağı olduğunu inandırılmıştı, ayrıca doğru dur, yağımız en iyisidir.”
Milena Gabanelli stüdyo da zeytinlerin ağaçlardan toplanması gerektiği için,sızma yağın fiyatının biraz yüksek olduğunu gördük, fakat çok yararlı olduğunu Japonlar ve seçkin restoranlar bilirler, ya biz? Süper market’ e giden bizler emin olmamız için etiketinde DOP yazısı olan şişeleri aramamız gerekiyor, yanı orijini korunmuş olan ürünü, fakat normal zeytinyağı ile memnun olabileceğiz. Nasıl olacağına bir bakalım”
Süpermarkette:
Soru :”Sızma yağı ile riviera farkı ne dir?”
I Kadın :”Bilmem”
II Kadın : “Ben bir zamanlar bilirdim, şimdi unuttum,siz söyleyin”
Yazar : “Bu farkı iyice anlamaya çalışalım: riviera zeytinyağı lampant yağı ile yapılır. Ne olduğunu bir bakalım
Toskana bölgesinde bir zeytinlikte
Soru :”Bir dakika, bunu bana açıklayın: Bu ağacı kendi haline bırakırsak, bir süre sonra zeytinler düşer ve siz bu bez tentelerin üstüne topladıktan sonra zeytinyağı yapıyorsunuz.
Michele Di Gaetano tarımcı
“Bu işi tabii ki ben yapmıyorum, fakat yapanı var, bu yağın ismi sızma değil, bunun ismi lampant ve yenilmez bile”
Puglia bölgesinde bir zeytin bahçesinde
Giuseppe Piccinni Zeytincilik Şirketin Yetkilisi
“İşte, zeytin böylece yerden toplanır”
Soru :”Bunlara ağaçtan düşmüşler diyelim”
Giuseppe Piccinni Zeytinlik Şirketin Yetkilisi
“Bunlar ağaçlardan düşmüşler, bu bizim için bir olasılıktır, bir kuralı teşkil etmiyor,bir istisnadır”
Soru :”Fakat sızma zeytinyağı bu zeytinlerden elde edilemez.”
Giuseppe Piccinni Zeytinlik Şirketin Yetkilisi
Bu zeytinlerden sızma yağı çıkartmak imkânsızdır. Bunlar yerden toplama makinesi ile toplanırlar. Kalitesinin ne kadar kötü olduğunu bak, oysa ağaçtan toplanmış bu zeytinlerin güzelliğine bak”
Soru :”Şirketlerin çoğu bu metot ile çalışıyorlar mı?”
Giuseppe Piccinni Zeytincilik Şirketin Yetkilisi
“Bildiğim kadarı ile Şirketleri %90’ı bu metot ile çalışıyorlar”
Soru :”Toplama makinelerle olur veya...”
Giuseppe Piccinni Zeytinlik Şirketin Yetkilisi
“Veya yerden toplanır”
Yazar Sızma Yağı tadarken :”Bu acıdır (biber gibi yakıcı)
Giuseppe Piccinni Zeytinlik Şirketin Yetkilisi :”Tabii ki”
Yazar öbür tabaktan lampant yağı tadarken :”Bu başka bir şey”
Giuseppe Piccinni Zeytilik Şirketin Yetkilisi :”Tamamen farklı dır”
Yazar :”Belki bana bu daha alışılmış gibi geldi...başka bir şey...”
Giuseppe Piccinni Zeytinlik Şirketin Yetkilisi
“Belki sana alışılmış bir yağ gibi gelmiştir çünkü, bilmeden, salatalarını lampant yağ ile tatlandırmışsındır”
Yazar :”Lampant yağ, rafine olması için fabrikalara gider ve sızma yağından,isteğe bağlı, bir yüzdesini ilâve ettikten sonra, Riviera zeytinyağı olarak süper marketlerde kendini bulur. Burası İtalya’nın en büyük rafinelerden biri dir”
Mario Renna italyan Zeytinyağı Firmasının Kalite Sorumlusu
“Gerek fabrikaya gelen işlenmemiş, gerek fabrikadan çıkan rafine yağlardan oluşan günlük hareket, yaklaşık günde yüz tankerden oluşuyor. Zeytinlerin sıkılmasından elde edilen lampant yağ, yemeye uygun değil, o halde rafine olması için bu tesislerde rafine ediliyor”
Yazar :”Yenilebilecek hale gelebilmesi için, zeytinyağı rafine edilir. Yani tüm istenmeyen yabancı maddelerden arınması gerekir, ayrıca belirsiz bir miktar, miktarın önemi yok, sızma zeytinyağı ile karıştırılmasını gerekiyor”
Marcello Scoccia Sasso Kalitesinin Sorumlusu
“Riviera Zeytinyağı iki ayrı tip zeytinyağından ortaya çıkıyor: biri rafine yağ dır,öbürü ise sızma zeytinyağıdır. Sızma zeytinyağın miktarının yüzdesi değişik olabilir. Çünkü gerekli olan en düşük ilave miktarı kanunca belirtilmemiştir”
Soru :”O halde %1 oranında sızma yağı katarak riviera zeytinyağı yapabilirsiniz?”
Marcello Scoccia Sasso Kalitesinin Sorumlusu
“Diyelim ki kanun en düşük katma miktarını belirlemiyor, bu yüzden firmaların bir çoğu %5,10,30 ve bazıları da %40, 50 karıştırabilirler”
Soru :”Anladım,siz ne kadarını ilâve ediyorsunuz?”
Marcello Scoccia Sasso Kalite Sorumlusu
“Biz ortalamaya nazaran iyi bir yüzdesini katıyoruz, kuşkusuz %20 sini katıyoruz”
(Süpermarkette müşteriler ile röportaj)
Soru :”Sızma zeytinyağı ile riviera zeytinyağının arasındaki farkı biliyor musunuz?”
I Kadın :”Doğrusunu söylemek gerekiyorsa,hayır”
I Erkek : Sızma yağ, zeytinyağının bir özelliğine sahiptir”
Soru :”Sızma zeytinyağı ile riviera zeytinyağının arasındaki farkı biliyor
musunuz?”
II Kadın : ”Esas itibariyle hayır daha iyi olduğunu biliyorum”
Yazar :”Özetleyelim , zeytinlerin memleketindeyiz. Ağaçlardan düşmeden önce zeytinleri kopartmayı başarabilseydik, kalitesi çok yüksek olup, değişik tatlarda 500 tip zeytinyağı elde edebilirdik, muhakkak fiyatı da yüksek olurdu, halbuki özellikle güney bölgelerinde zeytinler yerden toplanıyorlar”
Antonio De Vitis Puglia Bölgesinde Tarımcı
“Sızma veya lampant yağın arasındaki fiyat farkı az dır; 500 veya 600 liretten oluşan ufak bir fark, 30.000 lirete satacağım sızmayı yapmak için yorulmama gerek yok, kazancı nedir ki? Ödediğim el işi, bir çok kere toplanması gerekiyor,oysa ben yılda bir kez topluyorum. Tunus’tan geleni gibi, oda yılda bir kez topluyor 20 dereceli yağı sonra Puglia yağı diyor, neresi Puglia yağı? Bizimki iyidir fakat satılmıyor”
Yazar :”İtalya’da zeytincilik ile uğraşan bir milyon tarımcı var ve çoğu zeytinleri toptancıya satar. Toptancı de fabrikalara satar. Lampant yağ ile sızma yağın arasındaki fiyat farkının ne olduğunu biliyor musunuz? Bin liret”
Stefano Leonangeli Carapelli ‘nin Genel Müdürü
“İtalyan ürünü olan bir zeytinyağı diyelim ki Puglia bölgesinden geliyor, kilosu yaklaşık 5.500 liret olabilir”
Marco De Ceglie Bertolli ‘nin Müdürü
“Şu anda Puglia bölgesinden yani büyük üretici olan bir bölgeden gelen iyi bir sızma yağın fiyatı 5.500 liret kilosu olabilir”
Soru : 6.000 liret, siz 6.000 liretten düşük bir fiyat ile zeytinyağı elde edebilir misiniz? Toptan”
Nicola Mitolo Olio Nostro Üretici Kooperatifinden
“Bu gün hayır”
Soru :”Başaramaz mısınız?”
Nicola Mitolo Olio Nostro Üreticilerin Kooperatifi
“Hayır, bugün var olan tüm masraflar nedeniyle kilosu 6.000 liretten düşük bir fiyatla yağı üretmek imkânsızdır.”
Soru : “ Bir litre zeytinyağından ne kadar kazanıyorsunuz?”
Antonio De Vitis Puglia bölgesinde tarımcı
“Ne kazanırım? Hiçbir şey. Temizlemek için 500 liret çıkart, bir kadının toplaması için beş saatlik ücreti olan 60.000 liretini çıkart, benzin, nakliye, hesabımı siz yapın, ne kazanılır bir bakalım”
Yazar : ”Ham maddenin maliyetinin altında pazarlama fiyatı nasıl tespit edilir? Belki Pazar Kanunu denilen şey Avrupa Ortak Pazardan tarımcılara gelen yardımları göz önüne alıındığında, bu yardımlar pazarlama fiyatlarını düşürmüştür. Nitekim, her üretilen bir kilo yağı için tarımcıların her biri 2.200 liret, 1.29 euro tahsil ediyor. Yağı yenebilsin veya yenilmesin”
Michele Di Gaetano Toskana Bölgesinde Tarımcı
“Örneğin, ben zeytinlere özen gösteririm ve kaliteli üretmek için göbeğim çatlıyor. Yerden toplayan ile ve yenilmeyen lampant yağ üreten ile ayni parayı alıyorum. Burada bir haksızlık var. Çünkü o hiç bir şey üretmiyor. Cemiyete yararlı olan hiçbir şeyi, halbuki ben iyi bir yağ üretiyorum”
Soru :”Sızma veya lampant yağı üretirsem ayni yardımı alacak mıyım?”
Paolo Gulinelli AGEA Teknik Seçici Bürosu
“Yardım ayni dır”
Soru :”Bunu kim tespit etti?”
Paolo Gulinelli AEGEA Seçici Bürosu
“Avrupa Birliği”
Michele Di Gaetano Toskana bölgesinde tarımcı
“Bir çok firma,özellikle Avrupa Birliği ‘in yardımı için kuruluyor. Yani hiçbir şey umurlarında değil”
Soru :”Yani siz daha fazla para kazanır mı idiniz?”
Michele Di Gaetano Toskana bölgesinde tarımcı
“Çok daha fazlasını”
Soru :”Niye yapmıyorsunuz?”
Michele Di Gaetano Toskana bölgesinde tarımcı
“Belki aptalım bilmem akıllı mıyım?”
Yazar : Bu garip bir şeydir. Tarımcı değirmenciler tarafından verilen makbuzlar sayesinde, Avrupa Birliğinden yardım alıyor. Çoğu zaman bu makbuzlar şişiriliyor”
Michele Di Gaetano Toskana bölgesinde tarımcı
“Fakat dolandırıcılık yapılabilir. Örneğin üretim miktarını arttırmak (fazla göstermek) gibi. Size daha önce söylemiştim, ben yüz kilo zeytinden 11 kilo zeytinyağı üretiyorum. Ben 16 kilo yazarım. Beni kontrol etmeleri zordur. Anladınız mı?
Yazar :Diyelim ki doğru fiyat ödenirse Avrupa’nın yardımına ihtiyaç olmayacak, nitekim problemi olmayan bu yardımları kabul etmiyor”
Alex Nember İl Paradiso Çiftliği Garda Gölü
“Ben geri ödeme için Avrupa Birliği’ ne müracaat etmedim. Çünkü bunların İtalyan
tarımı için büyük bir kötülük olduğuna inanıyorum “
Yazar :”Halbuki bazıları için bu yardım tek gelir kaynağı teşkil ediyor,çünkü bu yardım üretilen kaliteye göre değil miktara göre veriliyor. Sonuç şudur: en çok zeytin ağaçları olan güney bölgelerde sızma yağından fazla lampant yağı üretiliyor.”
Soru :”En büyük kısmı, her şeye rağmen lampantdır”
Aldo Turi Turi Zeytinyağı Fabrikası
“En büyük kısmı lampantdır. Zeytinyağın en büyük kısmı lampant dır ve %70 lampant dır,%30 ‘unu sızma yağı yapmayı başarıyoruz”
Soru :İtalya’da ne kadar lampant ve ne kadar sızma yağı üretiliyor?”
Nicola Ruggiero Unaprol’un Başkanı
“Bu verileri öğrenmek ve hesaplamak için bir sihirbaza ihtiyacımız var. Biz ancak tahmin edebiliriz”
Soru :”Yani bilmiyoruz, resmi bilgi yok”
Nicola Ruggiero Unaprol’un Başkanı
“Bilmiyoruz. Bu da Birliğinin O.C.M pazar destek ve yönetmenlik sisteminin
kusuru ve noksanlığıdır.”
Yazar :”Karışıklık hüküm sürerse, İtalyan tüketicileri hakkında bir açıklamayı
yapmaya çalışalım”
Soru :”Fakat İtalyan tüketicisi hangi zeytinyağı tüketiyor?”
Giovanni Alemanno Tarım Politikaları Bakanı
“İtalyan tüketicisi temelde kaliteli zeytinyağı tüketir, kaliteyi talep eder. Satılan ürünün etiketlerindeki niteliği kaliteye uygun olması için çalışmaktayız”
Yazar :”Bu da ne demek,etiketler doğruyu söylemiyorlar mı?”
Nicola Ruggiero Unaprol’un Başkanı
“Herkes istediğini yazabilir. Soğuk sıkma, elle toplama, gece yarısı toplama istediğini yazar ve hiçbir sistem bu beyanların güvenirliğini yani doğruluğunu kontrol etmiyor”
Luigi Veronelli Yazar
“Düzenbazlık, var olan adamakıllı düzenbazlık İtalya’nın her yerinde var, bu düzenbazlık sızma zeytinyağı olarak sızma zeytinyağı olmayan yağı satmaktan ibarettir.
Flavio Zaramella Zeytinyağı Mütehassısları Loncasının Başkanı
“Fakat genellikle uygunsuzca, sanayi olarak adlandırılan güya markalı firmaların yağları, geçmişteki çok meşhur olan logoların isimlerini sömürüyorlar, bu imajı kullanıp memleketimiz ile ilgisi olmayan ürünleri pazarlıyorlar”
Milena Gabanelli stüdyo da
“Öyleyse Riviera zeytinyağı, lampant bir yağdır ve rafinaj yöntemi ile isteğe göre bir miktar sızma yağı ilâve edip yenebilir hale gelmiş. Sızmanın yüzdesi serbestdir ve etiketlerde belirtmek gerekmiyor. Nitekim kimse bunu yapmıyor.
Soru : İtalyan yağı mı dır?
Bernardo Iovene Büyük markalardan yardım istedi. Başlamak için, Bertolli Lucca’da değildir. Milano ‘dadır ve dünyanın en büyük gıda gruplarından birinin, Hollandalı ve İngiliz Şirketi olan Unilever’in ortağı dır”
Soru :Bertolli çok ünlü bir marka dır
Marco Di Ceglie Bertolli’nin Genel Müdürü
“Evet ,Bertolli dünyada en çok satılan zeytinyağı dır”
Soru :”Fakat nasıl çalışıyor,Bertolli ailesi size yağı getiriyor ve siz şişeliyorsunuz?”
Marco Di Ceglie Bertolli’nin Müdürü
“Bertolli ailesi zeytinyağı ve şarap işini çok sene önce bize sattı”
Soru :”Zeytin bahçelerini de satın aldınız mı?”
Marco De Ceglie Bertolli Müdürü
“Hayır,Bertolli’nin zeytin bahçeleri hiçbir tarihte olmamışlar”
Soru :”Öyleyse Bertolli artık yok, zeytin bahçeleri yok, tersine ,hiç var olmamışlar”
Marco De Ceglie Bertolli’nın Müdürü
“Biz 1994’te Bertolli markasını IRIS ve SME’den satın aldık ve....”
Soru :Marka dediğiniz zaman ne demek istiyorsunuz?İsmini mi satın aldınız?”
Marco De Ceglie Bertolli’nin Müdürü
“ Evet ismi satın aldık”
Soru :”Yağı değil de ismi öyleyse?”
Marco De Ceglie Bertolli’nin Müdürü
“Yani, zeytinyağı her gün satın alınır. Taze olması gerekiyor. İnsan zeytinyağı satın alıp yirmi sene saklayamaz. Biz ismi satın aldık ve üretimin Know-How’nu”
Soru :”Kaç litre var ,tonlar?”
Marco De Ceglie Bertolli’nin Müdürü
“Bu depo parkı dört bin ton sızma yağ kapasitelidir. O halde tabii ki emniyet ihtiyaçları da var. Burada yirmi milyar liret değeri olan sızma zeytinyağı bulunuyor.”
Soru :”Zeytinyağı, öyleyse tankerler ile geliyor. Nereden?”
Marco De Ceglie Bertolli’nin Müdürü
“En büyük ürün İtalya’nın güney bölgelerinden geliyor yani Puglia, Calabria,Yunanistan,Tunus ve Türkiye de olabilir. Diyebiliriz ki; tüm satın aldığımız yağların arasında, İtalya’dan gelen %20 ile %30 teşkil eder.”
Yazar : ”Öyleyse, Dante ve San Giorgio markaları kapsayan Bertolli’ nin yalnız %20- %30’u İtalyan zeytinyağı. Geri kalanı İspanyol, Yunan, Tunus veya Türk yağı dır”
(Süper markette müşteriler ile röportaj)
Kadın :”Evet Bertolli’ yi de denedim”
Soru :”Sizce italyan mı dır?”
Kadın :”Evet öyle sanırım”
Soru :“İtalyan olduğunu emin misiniz?”
Kadın :”Ümit ederim!”
Erkek :”Bertolli de hoşuma gidiyor “
Soru :”Sizce nereden geliyor?”
Erkek :”Ben italyan ürünlerini tercih ediyorum. Bu Toskana bölgesinden değil mi?”
Yazar Bertolli’den Carapelli’ye
Soru :”Fakat Mösyö Carapelli burada mıdır?
Stefano Leonangelo Carapelli’nin Genel Müdürü
“Fakat Bay Carapelli seksen yıllarının başlarına kadar burada idi. Sonra Carapelli firması çok uluslu, İtalya’nın en büyük tarım-gıda grubuna iştirak etti ve şimdi hala bu grubun bir üyesiyiz.”
Yazar “Carapelli gruplarında değişik ürünler var: Hepsinden daha pahalı olan Toskana yağı var ve etiketin üzerinde gösterişli bir yazı ile belirtiliyor. Sonra Liguriya bölgesinin ki ve %100 İtalyan olanı var fakat bunlar sınırlı üretimlerdir.”
Soru :”Bu Toskana bölgesinden mi geliyor?”
Gianpaolo Bassetti Carapell’ nin Tesis Genel Müdürü
“Fakat biz çok sınırlı yılda yaklaşık yüz bin kilo üretiyoruz bu, dört yüz binde bindir. Biraz düşük bir oran bu ve”nicchia” adında bir ürün üretiyoruz.”
(Carapelli bilinen şekli ile bir şişeyi göstererek) Bu tanınmış şişe için, Carapelli otuz seneyi aşkın bir zamandır patentini almış”
Soru :”Siz şeffaf bir etiket yapabilir misiniz? bu yağ için”
Stefano Leonangeli Carapelli firmasının Genel Müdürü
“Şeffaf etiket olarak değişikliğe uğrayabilecek bir kompozisyona sahip olan bir tarifemiz var
Diyebilirim ki şu anda %30 İtalyan zeytinyağı olan bu ürünü hazırlıyoruz”
Soru :” Ya kalan öbür %70’i?”
Stefano Leonangelli Carapelli firmasının Genel Müdürü
“Şu anda başlıca Yunanistan dır.”
Yazar :”Öyleyse, meşhur şişenin yalnız %30 ‘u İtalyan yağından meydana geliyor. Kalan kısmı Yunanistan’dan geliyor, fakat Silos yağ tesisini gezerken Tunus, İspanyol yağları gördük başka bir yerlere koymaları lâzımdı”
Carli Kardeşlere gidiyoruz. Oneglia İmperia tanınmış bir firma tarafından mektup ile zeytinyağı satışı yapıyor.
Gianfranco Carli Carli Kardeşler
“Ligurya bölgesindeki zeytinyağı her zaman meşhur idi. Fakat firmalar için miktarı hiçbir zaman yeterli olmamıştır. Başka bölgelerde araştırma yapıp,sözü geçen firmaların özelliği nedeniyle seneler boyunca, Ligurya’nın zeytinyağının niteliğine en çok benzeyen ve fazla üretimi olan bölgelerden temin etmek gibi firma alışkanlığı vardı.”
Soru :”Dış ülkelerden de mi?”
Gianfranco Carli, Carli Kardeşler
“Evet, üretimi olan dış ülkelerden de”
Yazar :”Öyleyse Ligurya’da şişelenmiş bir zeytinyağı, İtalya’nın başka bölgelerden ve dış ülkelerden geliyor mu?”
Gianfranco Carli Carli Kardeşler
“İtalya’nın değişik bölgelerinden, İspanya ve Yunanistan’dan”
Yazar : ”Demek ki Carli’nin zeytinyağı İtalyan, İspanyol ve Yunan dır.
Şimdi Ligurya bölgesinde, Milano ‘da merkezi olan Nestle adındaki çok uluslu bir İsviçreli firma tarafından satın alınmış başka bir marka ‘ya ,Sasso’ya gidelim.
Sasso zeytinyağı nereden geliyor?”
Marcello Scoccia Sasso Kalite Sorumlusu
“Bizimkiler esas olarak İtalya’nın güneyinden ve Yunanistan’dan geliyor. Çok azı da İspanya’dan, fakat en fazla Yunanistan’dan”
Soru :”Ve yüzdesi?”
Marcello Scoccia Sasso Kalite Sorumlusu
“Ortalaması %40 veya %30 olabilir”
Soru :”%40 mı?”
Marcello Scoccia Sasso Kalite Sorumlusu
“%30 ile %50 arasında”
Soru : Diyelim ki %30 ile %50 arasında İtalyan zeytinyağı”
Marcello Scoccia Sasso Kalitesinin Sorumlusu
“Evet”
Yazar :”Fakat bu bilgiler doğru olduklarından emin miyiz? Ne yazık ki hayır. Fakat bant’ı dinlediğim zaman farkına vardım, azıcık uzaklaştığım zaman ne dediklerini dinleyelim.”
“Sana soru sordular....zeytinlerimiz nereden geliyor diye”
“Kısmen doğruyu söyledik çünkü %15 ini kullanıyoruz. Zaten hiçbir zaman ölçülemez ki”
Yazar :”Aslında duyduğunuz gibi, Sasso firması İtalyan yağının yalnız %15 ini kullanıyor. Oysa bize %30 ile %50 demişlerdi. Bu demek değildir ki bu karışımlar kaliteli değil, Allah korusun, fakat niye İtalyan tüketicisi tükettiği yağın % 80 ‘inin yabancı olduğunu bilmiyor? Ve niye etiketinde yazılmıyor?”
Soru :”Yine de ne karışımı ne de geliş yeri etiketinde yazılmıyor”
Marco Di Ceglie Bertolli ‘nın Müdürü
“Kanun hiçbir şeyi buyurmazsa biz de hiçbir şey söylemeyiz çünkü bize göre kaliteyi garanti eden kaynağı değil Bertolli’nin markasıdır. Tüketici Bertolli’yi satın alıyor. Bertolli’yi seviyor ve bir daha satın alırsa, Bertolli iyi bir iş yapmıştır. İşte bu kalite demek”
Süper markette müşteriler ile röportaj
Erkek :” Siz böyle söyleyince kendim ile alay edilmiş gibi hissediyorum. Çünkü Bertolli İtalya’da üretiyor ve ben italyan zeytini olduğunu sanıyorum. Siz yağın %80’inin yabancı olduğunu söyleyince açıkça kendimi dolandırılmış gibi hissediyorum”
Yazar :”Meşhur şişenin arkasında, Bertolli’nin zeytinyağı Lucca’ da 1885’ te doğmuş olduğu yazıyorsa ve en büyük kısmı yabancı yağlardan oluşan içeriğindeki karışımdan hiç söz edilmiyorsa bu durumda tüketici ne düşünebilir ki?”
Soru :”İspanya, Yunanistan veya İtalya’nın başka bölgelerden gelen yağlarının kullanıldığını etikette yazıyor musunuz?”
Gianfraco Carli Carli Kardeşler
“Hayır. Biz burada yazmıyoruz. Fakat kesinlikle kanun bunu emretmiyor. Çoktan beri müşterilerimize söylüyoruz ve bizzat piyasadaki en iyi malı aramaya çalıştığımız için haklılığımızı ispatlamış oluyoruz”
Süper markette müşteriler ile röportaj
Soru :”Yemekte zeytinyağı mı kullanıyorsunuz?”
Kadın :”Evet”
Soru :”Ne tip zeytinyağı?”
Kadın :”Carli zeytinyağı”
Soru :”Getirtiyor musunuz?”
Kadın : “Doğru”
Soru :”Nereden?”
Kadın :”Genova, İmperia’ dan, tam olarak Oneglia’dan”
Soru :”Ligurya yağından hazırlanmış olduğundan emin misiniz?”
Kadın :”Kesinlikle”
Soru :”Emin misiniz?”
Kadın :”Eminim”
Erkek :”Carli zeytinyağı da var”
Soru :”Carli zeytinyağı nereden geliyor?”
Erkek :”Oralardan geliyor. Savona taraflarından”
Soru :”Ligurya?”
Erkek :”Ligurya”
Erkek 1 :”Başka yağlar; Carli, Carapelli...”
Soru :”Carli nereden geliyor?
Erkek 1 :”Ligurya’dan sanırım
Soru :”Carapelli?”
Erkek 1 :”Toskana”
Yazar :”Toskana ürünü ve tüm İtalyan ürünlerinin üzerine yazıldığı gibi güzelce teşhir edilmiş Floransa’ lı firmasının klasik şişesinin üzerine Carapelli Firenze yazıyor. Fakat bakın! aramadan bulunamayan ve çok ufak harfler ile yazılan, ayni meşhur şişenin üzerine Akdenizli Yağların kullanıldığı da yazıyor. Ayrıca hangi ülkelerin yağları olduklarını açıklamıyor ve çok minik harfler ile Akdeniz’den gelen sızma yağları kapsadığını yazıyor”
Soru :”Bunlar İtalyan ve yabancı yağların karışımıdır. Fakat etiketlerin üstüne yazılmıyor”
Pierre Detry Sasso Firmasının Genel Müdürü
“Hayır”
Soru :”Neden”
Pierre Detry Sasso firmasının Genel Müdürü
“Bizim için önemli olan tat dır”
Soru : “Anladım, fakat kanuna göre zeytinyağın menşeinin belirtilmesinin gerektiğini ön gören bir yönetmenlik var fakat uygulamak mecburi değil”
Pierre Detry Sasso firmasının Genel Müdürü
“Gerçekten öyle”
Giovanni Alemanno Tarım Bakanı
“Zorunlu değil, ancak birisi etikete sızma zeytinyağı ve İtalya’da üretiliyor diye yazarsa ve İtalyan zeytinlerinden diye belirtilirse, buna saygı gösterilmesi gerekiyor”
Soru :”Bunu yapmamayı tercih ettiniz mi?”
Pierre Detry Sasso Firmasının Genel Müdürü
“Yapmamayı tercih ettik çünkü faydasını görmüyoruz”
Yazar :”Nitekim firmalar için etikete doğruyu yazmanın faydası ne ki?”
Süper marketlerde müşteriler ile röportaj:
Soru :”Dış ülkelerden gelen bir yağı satın alır mıydınız?”
Kadın :”Hayır”
Soru :”Dış ülkelerden gelen bir zeytinyağı satın alır mıydınız?”
Kadın :”Hayır,hayır bizim burada zeytinyağımız var niye yabancı olanı alalım?”
Soru :”Dış ülkelerden gelen zeytinyağına güveniyor musunuz?”
Kadın :”Hayır ben her zaman İtalyan ürünlerini alırım”
Giovanni Alemanno Tarım Politikaları Bakanı
“İşte tüketici neden önemlidir. Tüketici aldığı ürünün doğru etiketini istemeli ve beklediği etiket olduğunu kontrol etmeli”
Yazar :”Nitekim tüketici bunu talep ediyor,fakat kime sormalı, süper marketteki kasiyere mi”
Soru :”Sizce bu yağlar dış ülkelerden geldiler ise , etiketin üzerine yazılmalı mı?”
Kadın 2 : ”Kesinlikle,her zaman yazmalı, her şey yazılmalı”
Kadın 3 : ”Bertolli bana Toskana bölgesinin yağını satıyorsa oysa o yağ aslında Tunuslu ise bir daha satın almayabilirim”
Soru : ”Toskana’ lı olduğu bile yazmıyor, hiçbir şey yazmıyor”
Kadın 3 :”Tüm etiketleme biçimlerini gözden geçirmeleri lâzım bence belirtmeleri gereklidir. Bilmem!”
Yazar :”Yabancı yağıları kullanan bir sürü firmalar bunu etiketin üzerine yazsalardı daha kolaylık sağlamaz mıydı bu durum?”
Giovanni Alemanno Tarım Politikaları Bakanı
“Evet daha basit olabilirdi, fakat İtalyan üretim sistemi, bu tip bir operasyona hazır değil çünkü hâla bugün karşı koymalar var ayrıca İtalyan ve yabancı karışımdan meydana gelmiş çok mükemmel yağılar var. Tabii ki biz bundan hoşnut değiliz,fakat bugün, hemen sert bir disiplini uygulamaya mecbur edersek, üretimde ciddi dengesizliklere ve sanayi de işsizlik problemlerine yol açabiliriz.”
Yazar :”Bununla birlikte, hiçbir üretim veya işsizlik sorununa yol açmadan, sadece A.B.D ‘de kanun bunu mecbur ediyor ve A.B.D ‘ye satmak isteyen firmalar, zeytinyağın geldiği tüm ülkeleri belirtmek zorunda kaldılar”
Stefano Leonangeli Caparelli Firmasının Genel Müdürü
(İhracata yönelik bir şişenin üzerindeki etiketi okurken) : İtalya,Yunanistan, İspanya ve Türkiye’nin seçilmiş yüksek kaliteli bir ürünü içermektedir”denmektedir.
Yazar :”Bertolli firmasının ayni şekilde hareket etmesi gerekti.(ihracata yönelik olan bir şişenin etiketine okurken) İtalya, Yunanistan, İspanya menşeli yağ İtalya’da şişelenmiş. Bu Amerika’ya giden mi?”
Marco De Cegli Bertolli Müdürü
“Bu Amerika’ya giden ,İtalya’da ki “gentile “ile ayni formüle sahip”
Soru :”Niye İtalya’da yapmıyorsunuz?”
Marco De Cegli Bertolli Müdürü
“Fakat kanun talep etmiyorsa, niye yapalım ki?”
Yazar :”Bilgi dürüstlüğü yönünden, İtalya’da menşeini bildiren tek şişe Coop’un olduğunu söylemek gerekiyor. Coop;Yunanistan, İspanya ve İtalya’nın işbirliğinden oluşuyor”.
Milena Gabanelli ,stüdyoda:
“Olay şu: Başka ülkelerden ne kadar zeytinyağı geliyor? Hangi ülkelerden? Yalnız bilgimiz olsun diye soruyorum. Ne biçim yağlar? Kontrol edilmişler mi ?Avrupa Birliği tarafından onaylanan tahlil sistemi karışımları ortaya çıkartmaya yeterli midir? Hile var mı ? Böyle görünüyor.
Domenico Seccia Bari Savcılığı
“Değişik nitelikte ve miktarlarda muhtelif ve çok sayıda hile tipleri olmuştur. Bizim ortaya çıkardığımız fındık yağı oranı fazla olan, fındık yağı ile zeytinyağı karışmış bir yağ idi”
Yazar :”Öyleyse hile var. Lampant yağı veya ayçiçeği yağı ile karışmış olarak piyasaya sürülen yağılardan ibarettir. Fakat sürpriz buradadır; Avrupa Birliği tarafından kabul edilmiş tahlil sistemleri, bu hileleri ortaya çıkarma durumunda değiller,o halde asidi yüksek bir yağın, asidi alınır ve kimse farkına varmaz”
Soru :” Tahlil sistemlerinizin asidi alınmış olan yağı ortaya çıkarmadığı doğru mu?”
Giovanni Lo Piparo Dolandırıcılık Şubesi Müfettişi
“Hileleri keşfetmeye yarayan resmi metotlar hileleri bulamıyorlar, bunu açıkça söyle
biliriz”
Yazar :”Böyle olmakla beraber, karışımları ortaya çıkaran sistemler var”
Soru :”Siz ortaya çıkarmayı başarıyor musunuz?”
Luana L. İmperiale Finoliva Global Service Laboratuarı Bitonio (Bari)
“Diyelim ki evet”
Soru :”Başarıyor musunuz? Başaramıyor musunuz?”
Luna L. İmperiale Finoliva Global Service Laboratuarı
“Başarıyoruz”
Soru :”Bunlar sizin tahlil ettiğiniz yağlar mı? Hemen, hemen tüm markalar
Meşhur markalar değil mi? Dinleyin, hangi markalarda karışık maddeler bulduğunuzu bize söyle bilir misiniz?”
Luna L. İmperia Finoliva Global Service Laboratuarı
“Bana markalarını söyletmeyin, çünkü yeri değil, bunlar tespit edilmiş problemler dir. Zeytinyağı dünyasında rastlanmış olan problemler çok iyi bilinen problemler, fakat bu şeyleri ihbar etmek durumunda değiliz, çünkü zeytinyağının böyle olduğunu kesin olarak tespit etmek için hiçbir metot yok, kimse resmi olarak bunu ifade etmiyor”
Yazar :”Özellikle Puglia bölgesinde ölçüsüz miktarlardan oluşan girişlerinden çok bahsedildi. Sızma yağ haline getirilen ayçiçeği yağları”
Marco Mangano Gazzetta del Mezzogiorno’nun Redaktörü
“ Zeytinyağında hile yapan, Puglia’da bir büyük kafa var veya en azından İtalya’nın büyük zekalarından biri mevcut”
Yazar :”Lafı fazla dolaştırmadan, en büyük tekel rafinesinden şüphe ediliyor,
Başkanına bu soruyu sorduk”
Leonardo Marseglia İtalyan Zeytinyağı Firması
“Her gün N.A.S’ın hile müffetişleri, buraya gelince gülüyorlar, numuneleri yaparlar, yirmi-otuz seneden beri buraya gelirler ve yerinde olmayan hiçbir şey bulamadılar”
Soru :”Ve fındık yağı denen! Nereden geldiği?.....
Leonardo Marseglia İtalyan Zeytinyağı Firması
“Fındık yağı öyle bir yağ dır ki %10’ nu zeytinyağın içine koyarsak hiç kimse fark edemez. Çünkü bunu ortaya çıkarmak için bir analiz yöntemi yok”
Marco Mangano Gazzetta del Mezzogiorno’nun Redaktörü
“Ürününü sızma yağı diye yutturup dış ülkelere çok satıyor”
Soru :”İtalyan mı?”
Marco Mangano Gazzetta del Mezzogiorno ‘nun Redaktörü
“Evet ,made in İtaly”
Leonardo Marseglia İtalyan Zeytinyağı Firması
“Zeytinyağı güzel bir kadın gibidir. En güzel kadınların yalnız İtalya’da bulundukları söylenemez. Fakat siz bu yağı ağzınıza koydunuz, hoşunuza gitti ve ağzınızda güzel bir tat var, öyleyse nereden geldiğinden size ne?”
Yazar :”Nereden geldiği bize ne!? Fakat şimdi hilesini, nereye gittiğini anlamaya çalışalım”
Giovanni Lo Piparo Dolandırıcılık ile Mücadele Müfettişi ”Rafinerin tesislerine ve işletme merkezlerine gittiğini söyleyebiliriz”
Soru :”Zeytinyağı Sanayisi”
Giovanni Lo Piparo Dolandırıcılık ile Mücadele Müfettişi
“Zeytinyağı Sanayisi”
Soru :”Büyük markalarınki de mi?”
Giovanni Lo Piparo Donlandırıcılık ile Mücadele Müfettişi
“Onlar da, büyük markalar da,aslında, işte.....”
Yazar :”Büyük markalar, fakat kimse adını ve soyadını açıklamak için mesuliyeti üzerine almıyor. Savcılıkta deneyelim”
Domenico Scoccia; Bari Savcılığı Savcısı
“Hâla bugün onların davası devam ediyor, evrakları İsrail’de bulunuyor”
Soru :”Anladım, fakat birisi zeytinyağı alıp satsa idi?”
Domenico Scoccia; Bari Savcılığı Savcısı
“Kesinlikle”
Soru :”Kimdir? İtalyanlar mı?”
Domenico Scoccia Bari Savcılığın Savcısı
“Evet, kesinlikle zeytinyağı İtalya’da pazarlanıyor”
Soru :”Birkaç isim söyleye bilir misiniz?”
Domenico Scoccia Bari Savcılığı Savcısı
“Hayır, ben isimler, bu isimleri açıklamam”
Soru :”Her şeye rağmen büyük firmalar mı ?”
Domenico Scoccia Bari Savcılığı Savcısı
“Tabii, özellikle bile....”
Yazar :”Fakat doğru olan şu dur: İtalya’ya tonlarca sahte yağ geliyor, özellikle fındık yağı ki yolda hattâ denizde zeytinyağına dönüşüyor”
Domenico Seccia Bari Savcılığın Savcısı
“Yağı fındık yağı olarak o yerlerden, yani Türkiye’den yola çıkıyordu ve fındık yağı olarak satılıyordu. Geçtiği çeşitli yerlerde değişime uğruyordu. Yani Avrupa Birliği menşeli zeytinyağı olarak. Gümrük evrakları vasıtası ile limanların stokaj depolarında durduğu zaman”
Yazar :”Aslında üçgen denen olay gerçekleşiyor. Avrupa Birliğinin başka bir ülkesine uğradığı için, İtalya’ya vardığı zaman serbest dolaşa biliyor.O halde kontrol ‘a tabi tutulmuyor”
Soru :”Yunanistan’dan ne kadarı geliyor?”
Tommaso Affinita : Bari Liman İdaresi Başkanı
“Miktarlara bakın, özellikle bu soruyu cevaplamak için araştırdım. Kesin olarak miktarları bilmiyoruz. Çünkü tekrarlıyorum, mallar kamyon ile gelince,kamyon limanın istatistikleri içinde sayılmıyor, o halde miktarı binlerce ton olmalı”
Soru :”Yani öğrenemez miyiz?”
Tommaso Affinita Bari Liman İdaresi Başkanı
“Hayır, hiç bilemeyiz. Çünkü bu bir kontrol şekli değil, bu bir transittir. Gemide olan her hangi bir kamyonun malı varsa......”
Yazar :”Fakat Avrupa Birliğinin dışındaki ülkelerden gelen kontrol ediliyor. Meselâ şu soruşturma konusu kamyon nerede iniyor?”
Domenico Seccia Bari Savcılığı Savcısı
“Siz yanaşma limanlarından mı söz ediyorsunuz? Son yanaşma limanlarından mı? Bazıları için son liman Barletta idi, başkaları için ise Monopoli idi, bu bölgede tabii ki”
Soru :”Bari değil mi?”
Domenico Seccia Bari Savcılığı Savcısı
“Hayır Monopoli dır”
Yazar :”Burası Monopoli limanıdır,ticarî bir liman,buraya yalnız ticarî mallar geliyor”
Soru :”Ekseriyette ne tip mal geliyor?”
Luciano Pascazio Monopoli’nin Gümrük Müdürü
“Ekseriyette yağ sektöründeki mallar, daha ziyade lampant yağ, zeytinyağı ve sızma yağ”
Soru :”Nereden geliyor?”
Luciano Pascazio Monopoli’nin Gümrük Müdürü
“Ekseriyet, Kuzey Afrika memleketlerinden ve Türkiye’den”
Yazar :”Zeytinyağı taşıyan gemiler her gün geliyorlar. Sonra yağı tankerlere boşatıyorlar ve en büyük kısmı, buraya, özellikle Monopoli rafinerisine yöneliyorlar”
Soru .”Ekseriyet gelen yağın tipi ne dir?”
Luciano Pascazio Monopoli’nin Gümrük Müdürü
“Lampant yağ dır”Soru :”Hangi ülkenin lampant’ı?”
Luciano PascazioMonopoli’nin Gümrük Müdürü
“Tunus’dan gelen lampant “
Soru :”Bu yağlarda hiç toksik artıkları buldunuz mu?”
Giovanni Lo Piparo Dolandırıcılık ile Mücadele Müfettişi
“Bazen, evet şimdi polisilik ve aromatik hidrokarbürlerin problemi var. Sağlık Bakanlığı bildirdi. Dış ülkelerden gelen partiler var. Hidrokarbür içerikleri olduğu sanılıyor”
Soru :”Zeytinyağlarında da mı? Dış ülkeler,nereden?”
Giovanni Lo Piparo Dolandırıcılık ile Mücadele Müfettişi
“Tunus,Türkiye, İspanya gibi ülkelerden”
Yazar :”Fakat sahtekarlıkların maskelerini düşürecek olan tahlil metotları mevcut ise niye uygulanamıyorlar?” Çünkü bu metotlar Avrupa Birliği tarafından tanınamıyorlar! Hükümetimizin imzaladığı nizamnameye bakmak yeterlidir.”
Flavio Zaramella Zeytinyağı Üstadları Loncası Başkanı
“Fiziki yardımcı maddeler ile bu yağların işlenebilirliği diye bir usul kondu. Nasıl koydular? Ufak bir cümlenin yardımı ile. Bu cümle der ki kimya veya biyokimya içerikli yardımcı maddeler kabul edilmemeli ve böylece fizik içeriği olan yardımcı maddeler kabul etmiş oluyor, özellikle talk 2 gibi”
Soru :”Talk mı?Talk ne için kullanılıyor?”
Flavio Zaramella Zeytinyağı Üstatların Loncası Başkanı
“Çünkü talk, zeytinyağı çıkartmak için kullanılır, özellikle İspanya’da”
Flavio Zaramella Zeytinyağı Üstatları Loncası Başkanı
“”İtalya’da Hayır! Burada muhakkak dır ki, İspanya’ya muhtemelen bir yardım yapmak mecburiyetinde kalmışlar”
Soru :”Zeytinyağın yıkandığını biliyoruz...İspanya’da talk’ın koyulduğu söyleniyor,velhasıl....”
Giovanni Alemanno Tarım Politikaların Bakanı
“Birliğin nizamnameleri yalnız İtalya ve İtalyan hükümet tarafından yaratılmıyorlar, başka devletlere danışıp, Birliğin Komisyonu tarafından yapılıyorlar. O halde bu alanda dürtülerin var olduğu açıktır, ayni şekilde bizim kaliteli ürünler ile kıyaslanmayacak Kuzey Afrika’nın ürünlerine dayanarak, başka ülkelerin ürünlerine karşı bir mücadele başlattığımız ve hileden ziyade kanunu atlatmak üzere boşlukların olduğu acıktır. “
Yazar :”O halde atlatmak için boşluklar, bu durumda tüketici.., lobi operasyonlar isimli kanunlar var”
Soru :”Bu kadar büyük bir Sanayi’ ye Avrupa düzeyinde mı danışılıyor?
Marco De Ceglie Bertolli Müdürü
“Kesinlikle, kesinlikle, görüşlerimiz ve teknik fikirlerimiz ile kanunların oluşmaları için katkıda bulunuyoruz”
Soru :”Kimin ile ilişki kuruyorsunuz?”
Marco De Ceglie Bertolli’nin Müdürü
“Avrupa Birliğinin değişik bölümleri ile ilişkimiz var. Ayrıca İtalya’nın bir çok yapısal düzenleri ile,Tarım Bakanlığı,Sağlık Bakanlığı, Sanayi Bakanlığı ve tabii ki Maliye Bakanlığı ile ilişkimiz var”
Yazarın alan dışındaki sesi
“Bu da 1995 tarihteki Avrupa Birliğinin halen yürürlükte olan başka bir nizamnamesi dir. Neye izin verdiğini bir dinleyelim”
Flavio Zaramella Zeytinyağı Üstatları Loncası Başkanı
“Basit sözler ile anlatırsam; ancak aydınlatmaya yarayan ve yenilmeyen lampant yağlar, yeni nizamname ile sızma zeytinyağına dönüşüyorlar! Avrupa Birliğin zeytinyağı kalite politikası budur!”
Soru : “Bu nizamnameyi kim onayladı? “
Flavio Zaramella Zeytinyağı Üstatları Loncası Başkanı
“Herkes”
Yazar :”Yetersiz analiz yöntemleri ve keyfi kanunlar, hilelere karşı savaşanların karşılaştıkları güçlükleri bir tasavvur edelim! Metanol zamanında doğmuş olan dolandırıcılık müfettişliği bile , analiz yolu ile müdahale edemediği yerlerde, başka yolları deniyor”
Giovanni Lo Piparo Dolandırıcılık ile Mücadele Müfettişi
“ Yalnız ,silahsız kaldığımız kimya alanını vurmayı çalışmıyoruz fakat bazen refakatçi evraklarda hileler var, yani uygunsuz hareketler”
Yazar :” Öyleyse, mahkemelere yönelik kâğıt evraklara müdahale ediliyor”
Soru :”Delillerin üzerine kurulmuş şeyler,velhasıl bu zeytinyağı?”
Domenico Seccia Bari Savcılığı Savcısı
“İsrail’den gelen vatandaşlara karşı bir davadır,olağan dışı bir celse açıldı”
Soru :”Bunların orijinal evraklar olmadıklarını anladım”
Domenico Seccia Bari Savcılığı Savcısı
“Kesinlikle, davaların sonuçlarını etkileyecek ve ülkeler arasındaki olaylarda büyük sıkıntılara yol açacak çok ciddi bir problemdir”
Yazar alanın dışında :”Öyleyse denizde zeytinyağına dönüşen ayçiçeği yağı eskisinden daha rahat İtalya’ya buyurmuş olur . Fakat burada, doğrudan doğruya söz konusu olan bizim Hükümetimizdir.”
Soru : “Dolandırıcılık ile mücadele müfettişliğini dinledikten sonra, tahlil yolu ile hileleri ortaya çıkartamadıkları ve başka yollar ile, örneğin; kâğıt evraklar ile savaşmaya çalışıldığını anladık ve buna ilişkin Türkiye’den gelen yağ hakkında, Bari ve Trani’ de davalar devam ediyor, fakat kendini savunanlar temize çıktılar.”
Giovanni Alemanno Tarım Politikaları Bakanı
“Soruşturma ile kanunun ne ilgisi var ki? Özür dilerim, siz ne diyorsunuz? Bu röportaj bana uygun görünmüyor...”
Bakan Alemanno röportajı keserek, mikrofonu çıkartıp odayı terk ediyor.
Milena Gabanelli stüdyoda:
“Trani Savcılığı örneğine dönerek anlaşmaya bakalım. Problem nedir? İsrail’den bir Şirket,Türkiye’den nebati yağı göndermiş ve gönderiyor, bu mal Avrupa Birliğinin bir yerine uğruyor oradan yola çıkıp, sihirli bir değnek ile tabiatını değiştiriyor ve Barletta’ da sızma zeytinyağı olarak boşatılıyor. Şimdi bu hile yi yapan firmayı mahkemeye götürmek için çıkış limanından beri refakat eden tüm evraklar gerekli. Bu evrakların kopyaları Türk otoriteler tarafından Trani Savcılığına gönderilmişler. Fakat yeni kanuna göre dış ülkelerden gelen evrakların kopyaları kabul edilmiyor. Böylece mahkeme bunları geçersiz sayabilir. Ve biz zeytinyağımıza dönelim, dünyanın en iyi zeytinyağı ve tarımcı açlıktan kıvranıyor”
Yazar :”Sızma zeytinyağı sektöründe hammaddenin maliyeti ile süper marketlerdeki satış fiyatı arasında çok küçük bir fark var. Monopoli rafinerisinden gelen sızma zeytinyağı 5.900 lirete yani 3 euro’ya satılıyor, pazardaki hammaddenin fiyatı ise 5.500 liret olarak saptanmış, bu nasıl mümkün olabilir ki?”
Soru : “Müşteriye 5.900 liret, bu demek oluyor ki değirmenlerden çok daha ucuza satın alıyorsunuz”
Mario Renna İtalyan Zeytinyağı Evinin Kalite Sorumlusu
“Biz Pazar fiyatına değirmenlerden satın alıyoruz ve bu fiyat; genellikle,5.000 liret civarındadır”
Soru :”Öyleyse fabrikalara 5.500 lirete mal oluyor ve biz pazarda 7.000 lirete alıcı buluyoruz? Siz çok mu az kazanıyorsunuz?”
Stefano Leonangeli Carapelli Firmasının Genel Müdürü
“Evet fazla kazanmıyoruz”
Yazar :”Öyleyse fiyata dikkat ve her şeye rağmen akıllılık edip etiketi okumak lâzım, menşe bildirmeyen etiketlerde İtalyan ve yabancı yağların karışımından oluşan bir yağ var,demek oluyor ki ondan sonra bölgesel yağlar var ve son olarak korunmuş bir bölgenin orijini belgeleniyor. Şarap gibi bazı uzmanlar için ise ne tür bitkiden geldiği bile açıklamaktadır.”
Luigi Veronelli Yazar
“Kalitenin hedefi tüketiciye yönelik olmalı, öyle ki bölge, bölge hatta bucakları da belirtmeli”
Roberto Scopo Kaliteli Zeytinyağı Distribütörü
“Güney çok büyük bir potansiyele sahiptir. İtalya’nın zeytinyağın %80’ini üretiyor
ve bundan doğacak milyonlarca firmalar çocuklarına bile iş verebilecek kapasitede
olabilecek ve İtalya için büyük bir gelir kaynağı yaratacak”
Yazar :”Ve şimdi,son olarak zeytinyağın kralında sıra”
Soru :”Siz bay Bertolli misiniz?”
Giulio Bertolli :”Evet benim, bu adı kullanmaya hakkım var”
Yazar :”Bu zeytinyağını satıyor musunuz?”
Giulio Bertolli: ”Diyelim ki armağan ediyorum, çünkü tarımda her şey yazılmalı, kullanılan kibritleri bile, aktif ile pasifi toplamaya gelince tarımcılık yapmaktan vazgeçilir. Kaça satmalı idim sormayın. Kesinlikle şişesini 70.000 lirete satmalı idim”
Soru :”Her şeye rağmen Bertolli bile eskiden zeytinyağı ithal etmiyor mu idi?”
Giulio Bertolli : ”Bertolli bile zeytinyağı ithal ediyordu. Herkes ithal ediyordu. 60’lı yıllardan söz ediyorum,genellikle en büyük ithal kaynağı olan İspanya’dan ithal ediyorduk”
Soru :”Ne tür yağı ithal ediyordunuz?”
Giulio Bertolli :”İspanya’dan hepsi lampant geliyordu”
Soru :”Hepsi lampant ve ondan riviera zeytinyağı yapılıyordu?”
Giulio Bertolli :”Zeytinyağı, Toskana, Umbriya bölgelerinden satın alınırdı,işte bu bölgelerden, lampantta da satın alınırdı. Sızma yağ satın alınmazdı fakat bugün herkes sızma yağı arıyor. Birde değişik etiketleri görüyoruz; yok ilk sızma, soğuk sızma, bir sürü yazılar, hayır çünkü sonra bilmem....seneler önce sızma yağın pazarı üretimin %10 teşkil ediyordu ve çok az sayıda uzman kişilere hitap ediyordu çünkü az uzman vardı. Milano’da bir sızma zeytinyağı satmaya kalksa idiniz motor yağı olduğunu söylerlerdi”
Milena Gabanella stüdyoda:
“Doğrudur. Onaylıyorum. Olayları bilmek gerekiyor ve haberdar olunca bilinçli bir şekilde, insan seçimini yapabiliyor. Yani fiyat gözünüzde olsun, iyi zeytinyağı pahalı dır. Fakat doktorların dediği gibi, atardamarların çöpçüsüdür.”
